ایران کامپو برای ارائه خدمات کامل و بی نیاز سازی مشتری از ارتباط با چند مجموعه دست به احداث مجهز ترین کارگاه مونتاژ برد با کادری مجرب و با تجربه زده است.
مونتاژ واژه فرانسوی است که به زبان فارسی وارد شده و در لغت به معنای سرهم کردن یا وصل کردن قطعات می باشد. این واژه در صنعت ما به معنی سرهم کردن قطعات الکترونیکی مانند آی سی (IC)، دیود (Diod)، خازن (Capacitor)، مقاومت (Resistor) و … بر روی برد الکترونیکی (PCB) می باشد.
مونتاژ ، مرحله چهارم در روند ساخت یک محصول الکترونیکی است.
مونتاژ PCB در یک فرایند الکترونیکی اهمیت بسیار بالایی دارد زیرا اگر در مونتاژ قطعه ای ، حتی اگر بسیار کوچک بر روی یک برد الکترونیکی اندکی سهل انگار شود ، قسمتی از کار آن برد (PCB) مختل می شود . بنابراین مونتاژ برد الکترونیکی را نباید دست کم گرفت بلکه به اندازه دیگر مراحل ساخت محصول الکترونیکی به آن توجه نمود.
متاسفانه با اینکه مونتاژ فرایند مهمی در ساخت یک محصول الکترونیکی است بر خلاف دیگر فرایند ها که مورد توجه زیادی قرار می گیرند ، به آن توجه زیادی نمی شود. در صورتی که فرایند مونتاژ در طراحی ، مهندسی ،ساخت و تدارکات محصول نقش اصلی را ایفا می کند . حتی مونتاژ در ظاهر و زیبایی برد الکترونیکی (PCB) نقش بسیاری دارد چرا که اگر قطعه ای کج و نادرست مونتاژ شود یا اینکه قلع استفاده شده در برد نامرغوب باشد و کدر شود ظاهر برد را از زیبایی خارج می کند .
بردهای الکترونیکی از نظر نحوه مونتاژ به دو صورت دستی و ماشینی (اتوماتیک) تولید می شود . در بعضی از برد ها ممکن است هم از مونتاژ دستی و هم از مونتاژ ماشینی برای تولیدشان استفاده کرد.
برای انتخاب نحوه مونتاژ باید حساسیت ، ظرافت ، قیمت و تیراژ کار را در نظر گرفت.
مونتاژ دستی به دو دسته ی قطعات SMD و DIP تقسیم می شود.در یک برد ممکن است از هر دو نوع قطعه ( SMD و DIP ) برای مونتاژ استفاده شود.
قطعات SMD قطعاتی هستند که پایه های آنها بر روی برد قرار میگیرد . قطعات SMD را میتوان بر روی هر دو طرف برد مونتاژ نمود ، که آن بستگی به چند لایه بودن PCB دارد . بردهای الکترونیکی که یک لایه و یکرو هستند ، فقط روی یکطرفشان قطعات متصل میشوند ، و بردهایی که دورو هستند و بیش از یه لایه دارند ، بر روی دوطرف آنها قطعات متصل میشوند . ( این امر برای مونتاژ قطعات DIP هم صدق میکند .)
وسایلی که جهت مونتاژ دستی قطعات SMD استفاده میشوند عبارت اند از :
نحوه مونتاژ دستی به اینگونه است که قطعات مختلف را با پنس گرفته و بعد از آنکه نوک هویه را اندکی به روغن لحیم آغشته کردیم ، با استفاده از سیم قلع و هویه ، قطعه مورد نظر را بر روی جایی که میخواهیم مونتاژ می کنیم . سپس بعد اینکه مونتاژ کامل تمام شد ، لکه های روغنی روی برد را که توسط هویه هنگام مونتاژ ایجاد شده به کمک اسپری مخصوص یا پنبه و تینر تمیز میکنیم.
قطعات دیپ قطعاتی هستند که برخلاف قطعات SMD پایه های آنها از سوراخ هایی که روی برد قرار دارد عبور میکند . این سوراخ ها به وسیله ی لایه ی نازک مسی متالیزه شده اند و باعث اتصال پایه قطعات و همچنین اتصال لایه های برد به هم میشوند . قطعات DIP انواع بسیار مختلفی دارند که باتوجه به نوع کاربردشان در برد استفاده میشوند . همان طور که در بالا اشاره کردیم قطعات دیپ را میتوان هم بر روی یکطرف برد و هم میتوان بر روی هر دوطرف مونتاژ کرد .
وسایلی که جهت مونتاژ دستی قطعات DIP استفاده میشوند عبارت اند از :
نحوه مونتاژ قطعات DIP اندکی متفاوت است . در پروژه هایی که همه ی قطعات اکثراً روی یکطرف برد مونتاژ میشوند ، ابتدا همه ی قطعات را در جای خود قرار داده و روی برد سوار می کنیم ، سپس آنطرف برد را که قرار است قلع به خود بگیرد ، به مایع ای مخصوص آغشته میکنیم و در نهایت برد را بر روی وان قلع شناور می کنیم . در برخی پروژه ها هم اینگونه است که هر قطعه به صورت تکی و دستی مونتاژ می شود که معمولاً در اینگونه پروژه ها خط تولید به صورت سری کار میکنند . بعد از فرآیند مونتاژ باز مرحله شست وشو را داریم .
برای مونتاژ ابتدا باید شابلون ساخته شود ، سپس PCBها به صورت شیت بندی شده باشند (تکی تکی نباشند ) ، قطعات هم باید به صورت رول خریداری شوند .
شابلون بر روی برد قرار میگیرد و روی آن لایه ای باریک از خمیر قلع زده میشود ، سپس با برنامه ای که از قبل برای دستگاه تعریف کرده ایم ، قطعات به کمک دستگاه کاشته میشوند ، و بعد از عبور برد از یک کوره حرارتی و ذوب شدن خمیر قلع ، قطعات کامل سر جای خود میچسبند .
مبتدی ترین قطعات مانند خازن و مقاومت دارای دو پایه هستند که در پکیج SMD بر روی دو پد مونتاژ میشوند ، حالا همین قطعات در پکیج DIP باز دوپایه دارند که به داخل دو سوراخ متالیزه شده بر روی برد فرو میروند و مونتاژ میشوند .
قطعات دیگر مانند آی سی و بقیه قطعات هم به همین صورت اگر SMD باشند به تعداد پایه هایشان پد ، و اگر DIP باشند به تعداد پایهایشان سوراخ متالیزه شده بر روی برد وجود دارد .
نحوه قیمت گزاری مونتاژ به روش دستی اینگونه است که با توجه به زمان مونتاژ ، سختی ، تعداد برد ، قیمت روز قلع و مواد مصرفی برای مونتاژ ، برای پد یا سوراخ قیمتی تعیین میشود که وقتی تعداد کل پدها و سوراخ های روی برد را بشماریم و ضرب در قیمت پد یا سوراخ کنیم ، قیمت مونتاژ هر برد بدست می آید .
باید اشاره کرد به علت اینکه قطعاتDIP قلع بیشتری مصرف میکنند ، قیمت مونتاژ آنها نیز اندکی بیشتر از قطعات SMD است ، گرچه برخی از قطعات SMD به علت حساسیت و ظرافت کاری بالا قیمت مونتاژ آنها خیلی بیشتر است .
نحوه قیمت گذاری مونتاژ ماشینی هم به همین صورت است با این تفاوت که به خاطر سرعت بالا و عدم وجود نیروی انسانی قیمت مونتاژ ماشینی خیلی مقرون بصرفه تر از مونتاژ دستی است .
نظر دادن راجب این موضوع که کدام نوع مونتاژ بصرفه تر است فقط و فقط به نوع پروژه مشتری بستگی دارد . برای مثال بردهایی که تعداد آنها پایین است اصلا به درد مونتاژ ماشینی نمی خورند زیرا که ابتدا باید هزینه شابلون پرداخت شود و سپس کار در نوبت قرار بگیرد تا مونتاژ شود و در آخر مشتری متوجه میشود که مونتاژ ماشینی هیچ سودی برایش نداشته ، اما برای کارهایی که به خط تولید رسیده و هر ماه یا هر هفته تیراژ معینی از آن تولید میشود ، مونتاژ ماشینی بسیار بصرفه است چراکه فقط یکبار هزینه شابلون پرداخت میشود و دیگر فرآیند مونتاژ آغاز میشود .
در کل میتوان گفت هزینه مونتاژ ماشینی خیلی کمتر از مونتاژ دستی است زیرا قلع خیلی کمتری در آن استفاده می شود .
وسایلی که برای مونتاژ استفاده میشود تاثیر بسیار مستقیمی هم با کیفیت و هم با کارکرد برد الکترونیکی دارد .
اگر قلع مصرفی آلیاژ خوبی نداشته باشد ، بعد از مدتی قلع کدر میشود و سولفات میشود و نمیتواند به خوبی اتصال برقرار کند ، همچنین روغن لحیم نامرغوب باعث چربیه بیش از حد و در نهایت کثیفی برد میشود و همین امر ممکن است باعث عدم اتصال صحیح بین پایه های قطعات شود ، یا اگر هویه ای که با آن مونتاژ انجام میشود استاندارد نباشد ، ممکن است برای قطعات مشکل ایجاد کند .
در کل میتوان گفت هزینه مونتاژ ماشینی خیلی کمتر از مونتاژ دستی است زیرا قلع خیلی کمتری در آن استفاده می شود .
میتوان گفت آخرین مرحله یه پروژه بسته بندی و ارسال آن برای مشتری است ، بسته بندی هم از اهمیت بالایی برخودار است زیرا در نظر بگرید برد ها با تمام ظرافت و حساسیت مونتاژ شده اند آنوقت به خاطر سهل انگاری در بسته بندی ممکن است قطعات زخمی یا حتی کنده شوند ، یا در برخی موارد از ساییدگی بردها بر هم دیگر ،ممکن است قطع اتصال ترک های (لیات) روی برد رخ دهد . بنابراین بسته بندی هم اهمیت زیادی دارد ، زیرا اگر آن را دست کم بگیریم میتواند تمام زحمات مونتاژ را به هدر دهد .
